2019-10-07

Jak chronić się przed ugryzieniem kleszczy?

Ugryzienia kleszczy to w ostatnich miesiącach prawdziwa plaga. A konsekwencje ugryzienia mogą być bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Sprawdź, w jakich miejscach jesteś najbardziej narażony na ukłucia kleszczy, a także jak możesz się przed nimi uchronić.

Kleszcze – gatunki, występowanie

Kleszcze to pajęczaki, które występują w niemal 900 gatunkach. W naturalnym ekosystemie kleszcze nie mają wrogów, dlatego tak szybko się mnożą. Wbrew wielu mitom, kleszcze nie żyją na drzewach. Maksymalna wysokość, na której występują kleszcze to 1,5 m, dlatego najczęściej spotkamy je w krzewach i wysokich trawach (na wysokości od 20 do 90 cm). Pajęczaki te występują głównie na pograniczach lasów, w parkach, zagajnikach na działkach oraz np. w niekoszonych ogrodach gdzie występuje dużo wysokich krzewów. Z pewnością nie spotkamy kleszczy na otwartych i bardzo nasłonecznionych przestrzeniach typu plaża, gdyż w tych miejscach kleszcze nie mają się gdzie uchronić przed słońcem i są podatne na wysychanie. W ciągu dnia najczęściej spotkamy je rano, zaraz po zejściu porannej rosy oraz wieczorami. W godzinach południowych, zwłaszcza w gorące słoneczne dni kleszcze są mało aktywne. W związku z ociepleniem klimatu kleszcze możemy spotkać począwszy od okresu wiosennego, aż do późnej jesieni.

W jaki sposób dochodzi do ugryzienia kleszcza?

Gdy kleszcze wyczuwają, że zbliża się człowiek, zsuwają się z traw czy krzewów na nieosłonięty element naszego ciała.

Następnie przemieszczają się po nim, szukając delikatnego miejsca na skórze, przez które może się do niego wbić. Kleszcze bardzo lubią ciepłe i wilgotne miejsca, dlatego często możemy je znaleźć pod pachami, pod kolanami czy na fałdach skóry. Następnie znieczulają miejsca wkłucia i wysysają krew. Niewielkie rozmiary kleszczy sprawiają, że najczęściej ich ukłucie nie jest nawet w najmniejszy sposób odczuwalne przez człowieka. Ponadto wydzielina, którą wprowadza kleszcz do naszej skóry i krwi zawiera substancję, która opóźnia reakcję zapalną, a tym samym nie od razu pojawia się zaczerwienienie czy ból, które mogłyby alarmować o zakażeniu.

Plaga ugryzień kleszczy w Polsce

Rok 2019 to prawdziwa inwazja kleszczy. Niestety ugryzienia kleszczy stają się plagą. Liczba zachorowań na boreliozę rośnie w zastraszająco szybkim tempie. Zgodnie z danymi Państwowego Zakładu Higieny liczba przypadków zakażenia rośnie z każdym rokiem:

• 2012 r. – 8 806 przypadków
• 2013 r. – 12 760 przypadków
• 2014 r. – 13 886 przypadków
• 2017 r. – 21 514 przypadków

Borelioza to obecnie jedna z najczęściej diagnozowanych chorób zakaźnych w naszym kraju. 10 lat temu liczba zachorwań kształtowała się na poziomie ok. 4 tys., a obecnie mamy ponad 5 razy większą zachorowalność.

Pierwszym objawem rozwoju boreliozy może być rumień, który w przeciągu kilku dni rozszerza się pierścieniowo. W początkowej fazie rumień ma niewielką powierzchnię ok. 2 cm, następnie powiększa się pierścieniowo, po czym blednie od środka. Warto jednak pamiętać, że nie w każdym przypadku zakażenia pojawia się rumień. Często pierwsze objawy przypominają grypę (gorączka, osłabienie, ból gardła i stawów). W drugiej fazie choroby pojawiają się objawy skórne i ostre zapalenie narządów (np. stawów, serca, obwodowego układu nerwowego). W trzeciej, najdłuższej fazie boreliozy, która może trwać nawet kilkanaście lat, występują przewlekłe zapalenia stawów, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.

Borelioza to nie jedyna choroba, którą możemy zostać zakażeni w wyniku ugryzienia klesza. Bardzo niebezpieczne jest także kleszczowe zapalenie mózgu, które może prowadzić do niepełnosprawności, a nawet śmierci.

Jak uchronić się przed ugryzieniem kleszcza?

Niestety w dalszym ciągu nie wynaleziono szczepionki, która uodporniłaby organizm człowieka przed boreliozą. Istnieją jednak szczepionki na kleszczowe zapalenie mózgu. Dlatego też jedynym sposobem uniknięcia konsekwencji wynikających z ugryzienia kleszcza, jest zapobieganie ugryzieniom. W tym celu zalecanych jest kilka podstawowych zasad:

• noszenie grubej odzieży, która będzie zakrywała maksymalnie dużą powierzchnie ciała;
• stosowanie środków do impregnacji odzieży i obuwia, które zawierają permetrynę;
• na działkach i ogrodach warto stosować moskitiery impregnowane permetryną;
• zaleca się korzystanie ze środków typu maści lub spraye, które odstraszają kleszcze;
• należy unikać pobytu w miejscach, w których stwierdzono występowanie dużej ilości kleszczy;
• po każdej wizycie w parku, zagajniku czy innych otwartym terenie należy bardzo dokładnie obejrzeć całe ciało i sprawdzić, czy wystąpiły ugryzienia kleszczy. Jeżeli do takiego ugryzienia doszło, należy jak najszybciej usunąć kleszcze i zdezynfekować miejsce ugryzienia, a następnie udać się do lekarza, aby ten zalecił odpowiednie lekarstwa lub szczepienia. W przypadku usuwania kleszczy ze skóry, trzeba zrobić to zdecydowanym ruchem przy wykorzystaniu pęsety lub specjalnych przyrządów dostępnych w aptece. Nie należy zalewać kleszcza tłuszczem.

Pamiętajmy, że na ugryzienie kleszczy narażone są także zwierzęta. Dlatego warto regularnie, po każdym wyjściu do parku, czy do lasu z psem dokładnie sprawdzić, czy nie doszło do ugryzienia. Chociaż w sierści psa znalezienie kleszcza jest często bardzo trudnym zadaniem. Dlatego warto stosować rozwiązania profilaktyczne. W sprzedaży dostępne są specjalne preparaty, które aplikuje się na skórę psa. Preparaty te tworzą specjalna otoczkę, która utrudnia kleszczom wgryzienie się w skórę. Można zastosować także obroże na kleszcze, które zawierają substancje czynne (olejki eteryczne i substancje, na które kleszcze źle reagują) rozchodzące się po ciele psa i zapobiegają ugryzieniom.